Dubbeldekswagon van de DB in mintgroenAls echte modelspoorliefhebber blijven de grote dubbeldekstreinen mij fascineren. In Duitsland werden deze dubbeldekkers al vroeg ingezet. Hierna volgde er verschillende type dubbeldekkers en werden de eerste generaties ook nog eens omgebouwd. Ook de kleurstelling is in de loop der jaren een aantal keer veranderd.

Om het grootvoorbeeld ook in het klein na te bouwen zijn er in de loop der jaren veel verschillende varianten modeltrein dubbeldekkers verschenen.

Als u nieuwe modeltrein dubbeldekkers wilt kopen naar Duits voorbeeld dan is het natuurlijk fijn om hierbij het grootvoorbeeld in uw achterhoofd te houden. Ik neem u dan ook graag mee naar het begin van het dubbeldekkers tijdperk. Halverwege de 18e eeuw.

Het begin van de dubbeldekkers op het spoor.

Halverwege de 18e eeuw werd er steeds meer gebruik gemaakt van het spoor. Men stond voor een dilemma. Langere treinen waren veelal niet mogelijk. Een extra etage, afgekeken van de postkoets bleek al snel een perfecte oplossing.

De eerste dubbeldekstrein reedt dan ook al in 1868 op het traject Altona-Kieler. Het waren toen twee op elkaar geplaatste wagons.

LBE eerste dubbeldekker

Eerste moderne dubbeldekstrein

Toch duurde het nog tot 1936 voor de eerste moderne dubbeldekstrein zoals we deze vandaag de dag kennen de fabriek verliet. Deze dubbeldekker werd ingezet door de LBE als sneltrein op het traject Hamburg – Travemunde. Het waren twee gekoppelde dubbeldekswagons met in het midden een gemeenschappelijk draaistel. Dit draaistel is beter bekend als het Jacobs draaistel.

Gestroomlijnde stoomlocomotief
Deze eerste dubbeldekker was een duw trektrein in combinatie met een gestroomlijnde stoomlocomotief (Baureihe 60). Via het stuurstand rijtuig konden deze locomotieven ook op afstand worden bediend. Later zijn de stoomlocomotieven op deze lijn vervangen door diesellocs.

Ontwikkeling van de dubbeldekstreinen na de Duitse deling
Na de Duitse deling verliep de ontwikkeling van de dubbeldekstrein niet synchroon. De West Deutsche Bundesbahn schafte begin jaren 50 slechts 2 dubbeldekstreinen aan met elk 3 wagons. Het kwam echter nooit tot een order en uiteindelijk is het in west Duitsland bij deze prototypes gebleven.

Deutsche Reichsbahn

Bij de oost Deutsche Reichbahn namen de dubbeldekkers wel een grote vlucht. Al in 1952 werden er twee en vierdelige treinstellen ontwikkeld. Beide treinstellen waren gebaseerd op de LBE-dubbeldeksrijtuigen met jacobsdraaistel. Hiervan zijn er 12 tweedelige treinstellen (DB7, later DBz) en 152 vierdelige treinstellen (DB13, later DBv) geleverd.

Zowel de twee- als de vierdelige treinstellen waren identiek aan elkaar. Beide treinstellen werden voortgetrokken door stoomlocomotieven en waren voorzien van een donkergroene kleur. Vanaf 1957 waren er ook vijfdelige donkergroene treinstellen (DGB12) op het spoor in dienst.

Eerste individuele dubbeldekkerswagon van de DRIndividuele dubbeldekswagons
Doordat de gekoppelde wagons gebruik maakte van een gemeenschappelijk draaistel was het niet mogelijk om de wagons van elkaar los te koppelen. Om deze reden begon men in 1974 aan de bouw van individuele dubbeldekswagons (type DBmu/DBuz) en stuurstand rijtuigen (DBmq). Deze wagons konden eenvoudig gekoppeld worden aan andere types materieel. Ook werd de ingang verplaatst naar de onderste etage i.p.v. boven het draaistel. Dit type wagon wordt gezien als de eerste generatie van het huidige dubbeldeksmaterieel. Uiteindelijk zijn er 672 rijtuigen geleverd waaronder 100 stuurstand rijtuigen.

Vanaf 1979 werden alle rijtuigen in de DDR overgeschilderd in een beige bruine kleur. Voor het Berlijnse voorstedelijke verkeerd werd gekozen voor een wijnrood ivoren kleur.

Na de Duitse eenwording

Na de Duitse eenwording nam de verkeersdrukte op het spoor af en werden de dubbeldekstreinen korter. Voornamelijk in de voormalige DDR resulteerde dit in een overschot aan midden wagons. In 1992 werden er daarom 100 nieuwe stuurstand rijtuigen (DABgbuzf) besteld. Deze nieuwe stuurstand rijtuigen waren voorzien van een gemixte 1e en 2e klasse indeling. Als voorstuwing werd gebruik gemaakt van de BR 143.

Af fabriek waren deze treinstellen direct voorzien van de op dat moment geldende kleurstelling mintgroen. Deze mintgroene kleur stond tot 1996 voor lokaal en regionaal verkeer. Tussen 1996 en 2000 kregen alle dubbeldekstreinen de huidige verkeersrode kleur.

modeltrein dubbeldekker DB

Veel voorkomende duw trek combinaties
Het samenvoegen van de twee Duitse spoorwegmaatschappijen tot Deutsche Bahn zorgde ervoor dat sindsdien het dubbeldeksmaterieel in heel Duitsland werd ingezet. Vaak in de vorm van een duw trektrein met elektrische of diesellocomotieven.

Veel voorkomende combinaties op het spoor waren de elektrische locomotieven in de series 111 , 112 , 114 , 143 , 146 of 147. En op niet geëlektrificeerde sporen de diesellocomotieven met de series 218 of 245

De dubbeldekstreinen zoals deze vandaag de dag op het Duitse spoor te zien zijn, zijn nog steeds gebaseerd op de eerste generatie Oost Duitse dubbeldekkers uit 1976. Hiervan is inmiddels een tweede, derde, vierde en vijfde generatie verschenen.

Bij de eerste generatie dubbeldekkers is bewust gekozen is voor een lage instap op de onderste etage. Toch zijn er sinds 1993 ook steeds meer dubbeldekkers met een hoge instap te zien.

Vernieuwing

Sinds 2009 loopt er bij Bombardier een order voor 800 nieuwe Bombardier Twindexx Vario dubbeldekkers. Hiervan worden de eerste treinen sinds 2011 ingezet op het Duitse spoor. Vanaf 2015 worden er ook dubbeldeksrijtuigen ingezet als intercity. Deze wagons en stuurstand rijtuig zijn voorzien van dezelfde kleurstelling als de ICE. Wit met een rode band.